ساتنا و پایا را می توان محصولاتی از بانکداری الکترونیک دانست که امکان واریز و انتقال وجه را از طریق اینترنت و بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک برای مشتریان فراهم می کنند. این دو سامانه در نگاه اول شاید بسیار شبیه به یکدیگر به نظر برسند که می توان گفت در واقعیت نیز به همین شکل است، اما تفاوت‌های اندک بین این دو سامانه وجود دارد که موجب تفاوت کلی آن ها در نوع کاربردشان شده است.

ساتنا مخفف سامانه تسویه ناخالص آتی و پایا نیز به معنای سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی می باشد.

ساتنا (سامانه تسویه ناخالص آنی) سیستمی است که به مشتریانِ یک بانک امکان می دهد با مراجعه به شعب بانک خود، هر حواله‌ای را به هر حسابی در هر بانکی به صورت «همان روز» انجام دهند. ساتنا جایگزین مناسبی برای چک های رمزدار بین بانکی است که به جای ابزارهای سنتی کاغذی از ارتباطات الکترونیک بین بانکی استفاده می کند.

پایاپای الکترونیک (پایا) زیرساخت اصلی مبادلات پولی بین بانکی حسابی انبوه به شمار آمده و ستون فقرات حواله‌هاو انتقال وجه بین بانکی را در کشور تشکیل می‌دهد. این سامانه یکی از دستـور پرداخت‌های گروهی است که عمدتاً برای پرداخت‌های تجاری کاربران شرکتی و سازمانی نظیـر پرداخت حقوق و مستمری، پرداخت سود سهام و پرداخت های انتقالی با تعداد زیاد کاربرد دارد.

حواله پایا نیز مانند ساتنا، برای انتقال وجه بین بانکی با استفاده از شماره شبا استفاده می‌شود اما تفاوت ساتنا و پایا در سقف وجه انتقالی و مدت زمانی است که این انتقال طول می‌کشد. در سیستم ساتنا، فرایند انتقال وجه، نهایتا نیم ساعته انجام می‌گیرد ولی در سیستم پایا انجام کامل پرداختی و جابجایی وجه بین یک تا دو ساعت زمان می‌برد.

طبق اعلام بانک مرکزی، تسویه‌های پایا، دو بار در روز انجام می‌گیرد و با این سامانه، انتقال وجه از سپرده شما در بانک به حساب‌های متمرکز سایر بانک‌ها حداکثر تا ۲۴ ساعت و به حساب‌های غیرمتمرکز دیگر بانک‌ها حداکثر تا ۴۸ ساعت انجام می‌شود.

در مقابل، انتقال وجه ساتنا تنها در ساعات اداری بانک‌ها صورت می‌گیرد و در صورتی که پس از ساعات اداری، درخواستی را ثبت کنید، به روز بعد موکول می‌شود. ضمن اینکه انتقال وجه ساتنا هیچ سقفی ندارد؛ اما برای انتقال وجه پایا، سقف ۱۵ میلیون تومانی در نظر گرفته شده است.

همچنین از مزایای به‌کارگیری ساتنا می‌توان به امنیت، سرعت و سادگی انجام عملیات اشاره کرد.

حواله الکترونیک پول از یک حساب در یک بانک به حسابی در بانک دیگر، اثرات مثبتی در ارائه خدمات بانکی دارد یعنی مشتری با یک بار مراجعه به بانک حواله دهنده، این خدمت را دریافت می کند؛ در حالیکه با چک های رمزدار لازم است به بانک دریافت کننده وجه نیز مراجعه کند. بنابراین حواله الکترونیکی بین بانکی موجب کاهش مراجعه به شعب بانک ها می‌شود.

از سوی دیگر، استفاده از چک های رمزدار و ایران چک برای انتقالات بین وجوه بین بانک ها مستلزم حمل فیزیکی آنها توسط مشتری است که خطرات گم شدن، سرقت و نظایر آن را دربردارد. ضمن اینکه تردد بین بانک مبدأ و مقصد هزینه ای است که مشتری پرداخت می کند.

منبع مقاله