ترازنامه گزارشی از دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام یک شرکت در یک زمان مشخص است و مبنایی برای محاسبه‌ی نرخ‌های بازگشت و ارزیابی ساختار سرمایه‌ای شرکت به شمار می‌رود. در واقع ترازنامه یک صورت مالی است که تصویری لحظه‌ای از دارایی‌ها و دیون یک شرکت و میزان سرمایه‌گذاری سهامداران و مسئولان را به نمایش می‌گذارد.
فرمول ثابت ترازنامه به شرح زیر است که در آن دارایی‌ها در یک طرف معادله و حاصل‌ِجمع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در طرف دیگر آن قرار دارد:
همان‌طور که در فرمول بالا مشخص است یک شرکت باید برای پرداخت تمام چیزهایی که خواهان مالکیت آنهاست (دارایی‌ها) یا باید پول قرض کند (بدهی‌ها) یا باید آن را از سرمایه‌گذاران بگیرد (حقوق صاحبان سهام).دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام هریک متشکل از حساب‌های کوچکی هستند که مشخصات مالی شرکت را به تفصیل تشریح می‌کنند. این حساب‌ها در هر صنعت تفاوت فراوانی با یکدیگر دارند و در همین شرایط می‌توانند بسته به نوع کسب و کار اقتضائات متفاوتی داشته باشند. به همین دلیل بسیاری از مدیران سراغ برونسپاری خدمات حسابداری و خدمات مالیاتی خود می‌روند تا بتوانند زمان ارزشمند خود را به‌صورت هدفمند صرف بهبود هسته‌ی اصلی کسب‌وکارشان کنند و در نهایت هزینه‌ی کمتری هم بپردازند. همچنین با بهره‌گیری از مشاوره مالیاتی این مؤسسات، بدون نگرانی در مسیر امن مالیاتی به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
اقلام ترازنامه
1_دارایی در ترازنامه:
در بخش دارایی‌ها، حساب‌ها از بالا به پایین به ترتیب نقدینگی، یعنی بر اساس میزان سهولت تبدیل دارایی به پول نقد فهرست می‌شوند. دارایی‌ها به دو قسمت دارایی‌های جاری، یعنی دارایی‌هایی که در طول یک سال یا کمتر به پول نقد تبدیل می‌شوند، و دارایی‌های غیرجاری یا بلندمدت، یعنی دارایی‌هایی که مدت زمان تبدیل آنها به پول نقد بیش از یک سال است، تقسیم می‌شوند.
انواع دارایی در ترازنامه:دارایی جاری و دارایی غیر جاری
دارایی جاری شامل پول نقد یا معادل نقد،حساب قابل نقد،موجودی کالا و مخارج پیش پرداخت شده است.
دارایی غیر جاری شامل سرمایه گذاری های بلند مدت،دارایی های ثابت،دارایی های نامشهود است.
2_بدهی ها در ترازنامه:بدهی دیونی است که شرکت باید به طرف‌های خارج از سازمان بپردازد و می‌توانند طلب تأمین‌کنندگان، سود اوراق قرضه‌ی صادره به طلبکاران، اجاره‌بها، تسهیلات و حقوق و دستمزد باشد. بدهی‌های جاری بدهی‌هایی هستند که موعد سررسید آنها در طی یک سال است و بر اساس تاریخ سررسید فهرست می‌شوند. بدهی‌های بلندمدت هم سررسید‌های بالای یک سال دارند.
انواع بدهی ها در ترازنامه:بدهی جاری و بدهی غیرجاری
بدهی جاری شامل بخش فعلی بدهی‌های بلند مدت، بدهی بانکی، سود قابل پرداخت، اجاره، مالیات، تسهیلات، دستمزدهای قابل پرداخت، پیش پرداخت به مشتریان،
سود سهام قابل پرداخت.
بدهی های غیرجاری شامل دیون بلند مدت و بدهی های مالیاتی تعلیق شده است.
حقوق صاحبان سهام در ترازنامه
حقوق صاحبان سهام که آن را با عنوان ارزش ویژه نیز می شناسند، نشانگر این است که مالکیت صاحبان کسب و کارها چه میزان است. حقوق صاحبان سهام که معادل آن در زبان انگلیسی عبارت Equity یا Owner Equity است نوعی مالکیت در دارایی های یک شرکت است. حقوق صاحبان سهام، میزانی از ارزش یک شرکت است که به یک شخص حقیقی یا حقوقی تعلق دارد.
در صورتی که یک شرکت منحل شود نیز بعد از کسر بدهی ها از دارایی های آن شرکت، حقوق صاحبان سهام از باقیمانده دارایی شرکت و بر اساس میزان سهم سهامداران به آنان پرداخت می شود.
حقوق صاحبان سهام ممکن است با انجام فعالیت های سودآور در یک شرکت افزایش پیدا کند و یا به واسطه اشتباهات تجاری آن شرکت با کاهش همراه باشد. علاوه بر این در صورتی که یک شرکت سود سالانه حاصل از فروش محصولات یا خدمات را بین سهامداران توزیع نکند، حقوق صاحبان سهام در آن شرکت افزایش پیدا می کند.بنابراین این مسئله که در چه شرکتی سرمایه گذاری می کنید و اوراق بهادار از نوع بورس دریافت می کنید اهمیت زیادی دارد.
نحوه تفسیر ترازنامه:
ترازنامه تصویری لحظه‌ای از وضعیت مالی شرکت در یک زمان مشخص را نشان می‌دهد. ترازنامه به خودی خود نمی‌تواند اطلاعاتی از روندهایی را که در دوره‌ی زمانی طولانی رخ می‌دهد در اختیار فرد قرار دهد. به همین علت، آن را باید با ترازنامه‌ی دوره‌های گذشته در همان سازمان مقایسه کرد. همچنین می‌توان ترازنامه را با سایر کسب‌وکارهای همان صنعت مقایسه کرد چرا که صنایع مختلف رویکرد‌های خاص خود را در مسائل مالی دارند.
گردآورنده:نهال بیات
